Navidad – kerst
Een prachtige tijd staat weer voor de deur: kerst. Navidad in het Spaans genoemd en hier in de Costa de la Luz en vooral in Jerez de la Frontera (dé stad van de flamenco) is dit een uitbundige tijd van muziekale feesten: op straat, in de huizen en in vele barretjes.
Deze feesten heten “Zambombas” genoemd naar het muziekinstrument dat hiervoor gebruikt wordt: de zambomba. Deze is te vergelijken met de Nederlandse rommelpot. Het is een holle cilinder, met daar overheen een strak (varkans)vel gespannen. In het midden zit een gaatje, waar een dunne (bamboe)stok doorheen gestoken wordt. Door de stok op en neer te bewegen ontstaat er een apart basgeluid, dat ritmisch de villancicos begeleidt. Villancicos zijn kerstliederen in flamencostijl. Iedereen, van jong tot oud, kan deze meezingen. Zie hier een video van één van de zambombas van mijn Spaanse familie (met het instrument erbij dus): https://youtu.be/Xy19Fp7QIJY.
Tijdens de kerstdagen worden er volop zoete lekkernijen gegeten. Turrón, een Spaanse soort noga, is wel de meest voorkomende. Naast de klassieke soorten, die uitsluitend uit amandelen, honing en eiwit bestaan, zijn er allerlei moderne varianten op de markt, met ingrediënten als eidooier, suiker, hazelnoten, pijnboompitten, kokos, gekonfijte vruchtjes en chocola.
Andere typische zoetigheden voor de periode rond kerst zijn polvorones. Deze Spaanse kerstkoekjes zijn zo kruimelig dat ze ieder apart in een papiertje verkocht worden om niet uit elkaar vallen. Het polvoron koekje (van het Spaanse polvo = stof) wordt al sinds de 16e eeuw gebakken in Andalusië, toen uitgestrekte bossen het gebied bedekten en er een overvloed aan graan, amandelen, varkens voor het vet en citroenen was. Nu is de polvoron hét Spaanse kerstkoekje en kun je ze overal in het land in de banketbakkerijen kopen. Het polvoron koekje krijgt een extra notige smaak doordat de bloem van te voren licht geroosterd wordt in een koekenpan.
En er zijn pestiños, dit zijn honingkoekjes, die vooral hier in het zuiden, waar ze oorspronkelijk vandaan komen, gegeten worden. In veel families staan de moeders en tantes tijdens de zambomba feesten pestiños te maken, welke als ze klaar zijn gelijk genuttigd kunnen worden.
Tot slot nog een laatste bijzondere kersttraditie is El Gordo. Dit is de Sorteo de Navidad, oftewel de kerstloterij. Het is de bekendste loterij van Spanje, welke elk jaar op 22 december gehouden wordt. De loterij wordt live uitgezonden op de Spaanse televisie RTVE en trekt miljoenen kijkers. De trekking begint vroeg in de ochtend en wordt gedaan door kinderen van het Colegio de San Ildefonso (een weeshuis). De kinderen maken zingend de nummers en het bedrag van de balletjes bekend. De lijst met winnaars worden door de Fábrica Nacional de Moneda y Timbre bekend gemaakt waarna de zoektocht naar de winnaars begint. De loten staan niet op naam en daarom is alleen de verkoopplek bekend. De hele dag op 22 december worden de winnaars opgezocht en geïnterviewd. Een waar spektakel in Spanje. Je moet er wel wat voor over hebben, want voor een kleine winkans moet je wel eerst minimaal 20€ neertellen. Wil je wat meer kans maken? Ga dan voor de complete serie van 200€.
Ik ben dol op deze hele periode, die begin december officieel begint en duurt tot 6 januari, de dag van los Reyes Magos, de Drie Koningen.
Een Mama in Zonnig Spanje 